Hoe beleef je autisme?
Autismeparcours
Een speciaal parcours met tien oefeningen om te leren hoe iemand met autisme de wereld ervaart. Dat stond tijdens het Leidse Autismecafé van donderdag 5 april in Het Gebouw op de agenda. De interactieve aanpak van de avond, waarbij de beleving van de bezoekers zelf centraal stond, bleek al snel een succesformule. Van lachbuien tot confronterende momenten en ernstige irritaties; allerlei emoties passeerden tijdens de oefeningen de revue bij de aanwezige ouders.
Door de zaal heen stonden de tafels met de opdrachten verspreid, elk met een eigen doel. In tweetallen liepen de bezoekers rond. ,,Het is het leukste als je dit doet met iemand die je niet kent’’, zegt Anne – een van de twee deskundigen die de avond leidde – lachend. Miriam voegt toe: ,,We gaan elkaar vanavond lekker pesten en plagen. Breng elkaar van het stuk!’’
Met die boodschap in het achterhoofd begonnen de duo’s aan hun reis. Een tweetal gaat snel aan tafel nummer vijf zitten, waar een aantal a4’tjes met striptekeningen op ligt. ,,De een moet bij de tekening de juiste woordparen vinden en de ander moet stoorzender spelen’’, lacht de vrouw. Zij maakt het de man met wie ze aan tafel is geschoven dan ook niet makkelijk. ,,Kinderen met autisme denken bij het woord ‘badmeester’ aan een schoolmeester in een bad’’, zegt Anne, die door de zaal rondloopt en naar een cartoon wijst waar precies dat op te zien is. ,,Veel woorden hebben een dubbele betekenis. Zij nemen de woorden letterlijk.’’ De man weet uiteindelijk snel het juiste woordenpaar te vormen. ,,Maar het is wel echt even puzzelen’’, zegt hij enthousiast.
Bij een andere tafel gaat het er minder rustig aan toe. Een jonge vrouw balanceert op een bal, terwijl ze een kubuspuzzeltje probeert op te lossen en een koptelefoon op heeft. ,,Daar krijg ik een mop door te horen’’, zegt ze. ,,Ik moet erachter komen hoe die eindigt.’’ Alle prikkels, het ‘stoor zenden’ door haar partner en de ruis op de achtergrond van het geluidsfragment, wordt haar echter al snel te veel. ,,Het is iets met twee konijntjes, maar ik hoor het niet’’, roept ze uit. ,,Wat dit voor gevoel geeft? Bloedirritant.’’ Anne licht toe: ,,Het gaat erom dat mensen zien hoe ontzettend druk het aan het hoofd van iemand met autisme is. Ze krijgen constant veel prikkels tegelijk binnen.’’
Aan de andere kant van de zaal vliegen de puzzelstukken in het rond. ,,We moeten deze legpuzzel in elkaar zetten, en dat lijkt makkelijk, maar volgens mij is er gewoon geen oplossing’’, zeggen twee vrouwen, die tegelijkertijd schateren van het lachen. Op de tafel ligt een voorbeeld van hoe het geheel – een gezicht – er uit zou moeten zien. ,,Hoe wil je iemand gek krijgen?’’, roept een van de twee. Hun buren hebben meer succes. Zij hebben door dat de puzzelstukken wel in elkaar passen, maar dat het plaatje niet klopt met het voorbeeld. ,,Het gaat om de samenhang van gelaatsuitdrukkingen’’, meent een man. ,,Voor mensen met autisme zijn die moeilijk af te lezen.’’
Aan het einde van de avond ploffen de aanwezigen moe, maar voldaan neer op hun stoelen. Verwarrend, herkenbaar, leuk, maar ook heftig. Dat zijn de woorden die zij aan het parcours verbinden. Een jonge moeder is blij dat ze heeft deelgenomen. ,,Ik vind deze avond enorm leerzaam. Mijn zoontje heeft autisme. Deze oefeningen doen je beseffen hoe knap het is als hij ’s morgens aangekleed van de trap komt.’’
